De kracht van een vraag

Huh?

Anouk zegt in de Metro van 4 maart over haar rol in The Voice: “ik voelde me als een vis uit het water”. Daaronder staat de zin: “ik heb geen enkele keer gedacht: hier voel ik mij thuis”. ‘Huh’, denk ik, ze voelde zich toch als een vis in het water?’ Pas na herlezing zie ik dat ik haar eerste zin verkeerd heb gelezen. Ik realiseer me weer hoe makkelijk je hersenen je verleiden tot makkelijke conclusies. Nieuwe informatie kleurt al snel naar eerdere ervaringen en oude kennis. Het is blijkbaar lastig om telkens weer fris te kijken. Wat je weet is oud weten. Niet weten is een vorm van fris en nieuw kijken en je verwonderen. Dat is de kracht van niet weten.

Ons feilbare brein

Kun je die snelle weter, die rappe oordelaar in jezelf, ook uitschakelen? Kahneman, expert op dat gebied, schreef er een mooi boek over: ‘Ons feilbare denken’. Hij heeft daar een hard hoofd in. Zijn conclusie: je brein bedondert je keer op keer. En, erger, je hebt het zelf niet in de gaten. Dat is interessant maar ook wel ernstig. Wat je doet is vaak gebaseerd op aannames van een brein dat tekortschiet, omdat het situaties verkeerd inschat en conclusies trekt die jou en anderen doet verdwalen.

Aanvaarden

Waar je geen invloed op hebt kun je maar beter aanvaarden. Als je accepteert dat je snelle brein, onbewust, vaak verkeerde conclusies trekt en moeite heeft om open te staan voor het nieuwe kun je daar rekening mee houden.

Hoe?

Kahneman geeft behartigenswaardige adviezen. Ik noem er drie:

1. Vertraag de tijd
2. Ga niet uit van veronderstellingen, noch die van jou noch die van anderen
3. Organiseer je eigen tegenspraak

De kracht van een vraag

Een open vraag doet alle drie.

Bijvoorbeeld: als je meent dat een collega niet betrokkenheid is, dan zou je ook kunnen aanvaarden dat niet-weet of dat wel het geval is. Niet-Weten helpt je dan er open naar te vragen. Kijk en dat is betrokkenheid.

Anouk revisited

Ik denk dat Anouk een prachtmens is. Wellicht het resultaat van mijn feilbaar denken? Ik zou haar wel eens willen vragen welk water zij mist in The Voice.