De schijfremmen van mijn nieuwe racefiets geven een schurend geluid. Ze lopen ietwat aan. Ik bel de leverancier die me vraagt met de fiets naar de werkplaats te komen. Daar kunnen zij het probleem oplossen. Ik zeg dat ik liever heb dat hij mij uitlegt hoe ik het euvel zelf kan verhelpen. Ik werk liever met experts die er niet zozeer op uit zijn mijn probleem op te lossen maar mij helpen mijn zelfoplossende vermogen te versterken.
4 rollen van de expert
Als ik terugdenk aan de vele experts die ik zelf heb ingeschakeld of zich aan mij hebben opgedrongen kom ik tot ruwweg 4 rollen die een expert kan innemen:
- De expert lost mijn probleem op. Handig als je in coma op de operatietafel ligt.
- De expert zegt welke oplossingen hij zoal in huis heeft. Ik beslis over de inbreng van de expert. Handig als je een brug wil bouwen of een huis wilt kopen.
- De expert ondersteunt mij om het probleem zelf op de lossen. Vooral handig als ik iets wil leren.
- De expert weet het ook niet, maar gaat samen met mij wel het probleem te lijf. De expert als partner.
Leidinggevende als expert
Een leidinggevende is een expert in het generen van oplossingen die ertoe doen. Voor mens en organisatie. Gewoonlijk schakelt een leidinggevende zijn managementteam in voor het vinden van oplossingen. Vaak maakt hij gebruik van de expertise van anderen, de staf of een werkgroep bijvoorbeeld. Het treurige van die route is dat je als medewerker tot comapatiënt wordt gereduceerd of dat je het gevoel krijgt dat je een oplossing wordt aangesmeerd. Liever heb ik een leidinggevende als partner of als leermeester die erop uit is mijn autonomie te bevorderen.
Maakprocessen en ontwikkelingsprocessen
Maakprocessen passen in het industriële denken en zijn verbonden met de productie van materiële zaken. De eerste twee rollen passen goed bij maakprocessen. De derde en vierde rol zijn ondersteunend bij het leren en de ontwikkeling van mensen, bij projecten en samenwerking.
In rol 1 en 2 werk je met de buitenwereld. Je maakt iets dat we kunnen gebruiken. In rol 3 en 4 werk je met de binnenwereld van mensen.
Leidinggeven aan ontwikkelingsprocessen
Ontwikkelingen laten zich niet managen. Daarbij past niet een alwetende manager maar partners die zich openstellen voor nieuwe onverwachte nog niet eerder gevonden mogelijkheden.
Wat je dan verder kan helpen is elkaar bevragen op drie domeinen:
- Over de binnenwereld: ‘wat zijn je zorgen?’, ‘waarover maak je je boos?’, ‘wat zou je willen?’
- Over de wereld van passie en ideeën: ‘wat zullen wij samen teweegbrengen?’, ‘voor wie?’ en ‘krijgen we daar energie van?’
- Over de wereld van de actie: ‘Hoe gaan we dat aanpakken?’ en ‘wat is ieders unieke bijdrage?’
De fietsenmaker die ik aan de telefoon had moest schakelen van rol 1 naar rol 3. Hij deed dat met verve. Ik kan nu schijfremmen richten! Dus mocht je daar een probleem mee hebben: ik leer je graag hoe dat te doen.
Wil je een bijdrage leveren aan het boek ‘De Kracht van niet-weten’?
Mail je praktijkervaring, je vraag of je eigen ideeën en inzichten (klik hier),
Reactie Hannfloor de Roos
Mooi geschreven, intuïtie die scriptvrij is, de dans die zelf weet wat het wil; wat mij weer brengt bij; mijn innerlijk die zelf weet wat ik wil, het leven dat door mij heen gaat…ik zal er deze week weer eens extra op letten: mijn zelf volgen, zeg maar.
