Ruimte voor ontwikkeling

ruimte voor ontwikkeling

De werkbijeenkomst van het managementteam van de school gaat van start. De deelnemers komen gehaast binnen. Een teamlid steekt zijn hoofd om de hoek van de deur: “Sorry, ik kom iets later, ik moet eerst nog wat regelen”. De anderen verzuchten: “We worden opgeslokt door de waan van de dag, en die gaat altijd voor. We zijn steeds druk met to-do-dingen en het oplossen van problemen van anderen. Er is nooit tijd om ons te bezinnen op ontwikkelingen op langere termijn”.

Zo verloopt het organisatieleven op veel scholen: in een curieuze mix van voorspelbaarheid en een niet aflatende stroom uitvoeringsproblemen. Pogingen om ontwikkelingen in het onderwijs op gang te brengen stranden.

Veelal reageert het schoolmanagement op deze uitvoeringsproblemen vanuit een klassiek industriëel denken in maakprocessen: door beleid te maken, plannen op te stellen, regels en protocollen in te voeren, afspraken te maken, ‘to do lijstjes’ op te stellen en toekomstige ontmoetingen voor te bereiden.

Maar, de toekomst laat zich niet temmen!

Deze goed bedoelde pogingen leiden tot min of meer vaste patronen van reageren. Langs deze weg proberen de toekomst onder controle te brengen creëert als bijvangst reactiviteit en uitvoeringsproblemen. En dat draagt er weer aan bij dat leidinggevenden vaak het gevoel hebben tekort te schieten bij het vinden van impulsen voor en het regisseren van ontwikkeling.

Dat roept de vraag op hoe je ruimte kunt creëren voor ontwikkelingen?

Ontwikkeling begint met loslaten en met stoppen te doen wat je niet meer wilt. Dan ontstaat er vanzelf vrije ruimte voor ontwikkeling. Het is als met leren lopen. Door te stoppen met kruipen ga je je op een andere manier voortbewegen. Vanuit een verlangen om je te ontwikkelen.

In het onderwijs kan dat bijvoorbeeld door:

te stoppen met doen wat toch ten einde loopt: Aanbodgericht gehoorzaamheidsonderwijs, top-down uitvoeren van taakbeleid, problemen omhoog delegeren enz.
te stoppen met te denken vóór en te oordelen óver anderen: Oordelen en overtuigingen staan ontwikkeling in de weg;
te stoppen met het oplossen van problemen vanuit de directiekamer. In plaats daarvan, vertaal problemen in ontwikkelingsvragen.

Als je stopt met het streven om alles op te lossen en te beheersen moet je aanvaarden dat je niet-weet wat de toekomst gaat brengen en dat je niet-weet hoe mensen en teams zich zullen ontwikkelen. In de vrije ruimte die dan ontstaat, kun je mensen ondersteunen om -van binnenuit- een bijdrage te leveren aan een gewenste, duurzame toekomst.

Meer lezen?
In mei 2019 verscheen mijn boek: De kracht van niet-weten, ruimte voor ontwikkeling. Over leiderschap in tijden van transformatie.

Behoefte aan iemand die met je meedenkt?
Bel (06)53 775 347 of stuur een E-mail